Let op lood

Op veel locaties in Nederland zit lood in de bodem. Zo ook in onze regio. Looddeeltjes hebben zich verspreid via de lucht en het water, maar ook door bemesting of door het ophogen met grond/slib die met lood vervuild was. De manier van verspreiding zorgt ervoor dat de vervuiling niet overal hetzelfde is. Het ene stuk grond kan sterk vervuild zijn, terwijl een naastgelegen stuk bijna geen vervuiling heeft. Dit noemen we diffuus lood. Dit maakt het extra lastig om loodvervuiling aan te pakken.

Lood en gezondheid

Lood kan negatieve effecten hebben op de gezondheid, vooral bij kinderen tot 7 jaar. Te veel aan lood kan slecht zijn voor de ontwikkeling van hun hersenen. Daarom is het van belang dat zij hiervan zo min mogelijk binnenkrijgen.

De kans op loodinname is het grootst door:

  1. hand-mondcontact (denk aan kinderen die tijdens het buitenspelen hun vieze handen in hun mond stoppen) of-
  2. het eten van groente of fruit uit eigen tuin.

Gebruiksadviezen

De kans op loodinname kunt u vrij eenvoudig beperken door onderstaande gebruiksadviezen op te volgen.

Laat kinderen na het buitenspelen en ook altijd voor het eten handen wassen;

  • Een zandbak in de tuin? Vul die met schoon zand
  • Bedek grond waar kinderen spelen met bijvoorbeeld tegels, gras of een andere bedekking
  • Doe schoenen uit bij het binnengaan van het huis
  • Was je handen na het tuinieren
  • Eet je groente/fruit uit eigen tuin? Kweek dan in een bak met schone aarde en was de groente/het fruit voor het eten
  • Stofzuig en dweil het huis regelmatig.

Atlas bodem

In de atlas bodeminformatie (www.kaarten.odmh.nl) kunt u bekijken hoe het met de bodemkwaliteit in uw omgeving (regio Midden-Holland) in het algemeen is gesteld. Er is ook een kaart specifiek voor lood in de bodem beschikbaar. Hierop staat de te verwachten bodemkwaliteit aangegeven in relatie tot de GGD-adviezen ten aanzien van loodconcentraties.

Wilt u deze kaartlaag bekijken volg dan de volgende stappen:

  1. kies in de linkerkolom voor de kaartlaag: verwachtingskaart bodemlood (onder het kopje andere kaartlagen);
  2. kies het gebruik waarvoor u de bodemkwaliteit wil checken: moestuin of wonen/speelplaatsen;
  3. vul rechts bovenaan de pagina bij ‘zoeken’ het adres in.

Veelgestelde vragen over diffuus lood

Hoe komt lood in de bodem

Vroeger werd veel lood veel gebruikt, bijvoorbeeld in de bouw, in verf en in benzine. Daardoor is het in het milieu terecht gekomen. Tegenwoordig is lood in producten zoals verf en benzine verboden. We krijgen er daardoor al een stuk minder van binnen dan de mensen vroeger. 
Als gevolg van het gebruik van lood in het verleden, is in veel oude binnensteden en stedelijke gebieden de bodem 'diffuus' verontreinigd met lood. Dit betekent dat er geen duidelijke bron van de verontreiniging is. Ook verschillen de loodgehalten in het gebied sterk en is een groot gebied verontreinigd. Dit is vooral het geval in wijken in vooroorlogse stadscentra, oude dorpskernen en veengebieden waarvan de grond is opgehoogd en verstevigd.

Hoe kom je in aanraking met lood

De belangrijkste manieren waarop u in aanraking kunt komen met lood zijn:

  • door contact met grond waarin (veel) lood zit. Kinderen krijgen het bijvoorbeeld binnen als zij spelen op vervuilde grond;
  • door het drinken van water uit een loden waterleiding;
  • door het drinken van water uit een hele nieuwe leiding of uit nieuwe kranen;
  • door het uitvoeren van een hobby, zoals het maken van glas-in-lood, het gieten van vislood of sportschieten met loden kogels;
  • door het verwijderen van oude verflagen met lood.

Waarom is lood schadelijker voor kinderen tot 7 jaar

Jonge kinderen zijn gevoeliger voor lood omdat:

  • hun darmen makkelijker lood opnemen dan de darmen van volwassenen;
  • de hersenen bij jonge kinderen nog sterk in ontwikkeling zijn;

Jonge kinderen kunnen veel lood binnenkrijgen als:

  • zij buiten op de grond spelen en dan hun vieze handen in hun mond steken;
  • zij binnen over de grond kruipen en dan huisstof met lood binnenkrijgen. Lood kan in huisstof zitten als er iemand in huis klust met lood of als er nog oude verflagen met lood in huis zijn;
  • zij veel kraanwater drinken, wat door loden waterleidingen stroomt. Bijvoorbeeld baby’s die flesvoeding krijgen.

Is lood ook schadelijk voor oudere kinderen

Te veel lood binnenkrijgen, is niet goed. Er is bij oudere kinderen minder onderzoek gedaan. Lood heeft meer effect op het leervermogen van baby’s en jonge kinderen dan op het leervermogen van oudere kinderen. De GGD’en schatten in dat er een klein effect op het IQ kan zijn voor oudere kinderen die veel kraanwater uit loden leidingen drinken. Als je op kinderleeftijd met lood in aanraking komt, kun je later als volwassene ook meer lood in je bloed hebben. Dit zou kunnen leiden tot een hogere bloeddruk of een grotere kans op chronische nierziekten.

Wat zijn de gezondheidsrisico’s voor volwassenen

Lood kan lang in het lichaam blijven. Dat komt doordat het zich opslaat in de botten en daar weer langzaam uit vrijkomt. Heeft u op kinderleeftijd te veel binnengekregen? Dan kunt u ook als volwassene nog te veel lood in uw bloed hebben. Dat kan een hogere bloeddruk of chronische nierziekten veroorzaken. Ook als u op volwassen leeftijd te veel binnenkrijgt kan dat leiden tot een hogere bloeddruk en een grotere kans op nierziekten.

Kan ik het loodgehalte in mijn bloed laten meten

Ja dat kan, maar de GGD raadt het in de meeste gevallen niet aan. Het advies verandert niet als we weten hoeveel lood in het bloed zit. Het advies is altijd om geen water uit loden leidingen te drinken en kinderen niet op met lood vervuilde grond te laten spelen.

Wat is het risico van het eten van groente/fruit uit eigen tuin

Dat hangt af van welke groente/fruit en hoe vaak het wordt gegeten. In de praktijk blijkt over het algemeen dat de risico’s, van het eten van groente/fruit die geteeld is op verontreinigde grond, beperkt zijn. Toch is het verstandig om onnodige blootstelling aan lood zo veel als mogelijk te voorkomen. Eet u regelmatig of veel groente uit de moestuin, dan is het verstandig om de bodem te laten onderzoeken of kweek groente/fruit in bakken met ‘schone’ grond. Ook het werken in een moestuin kan, door hand-mondcontact, leiden tot blootstelling aan looddeeltjes. Was dus altijd de handen na het tuinieren en was groente/fruit ook goed voor het eten om zand/aarde weg te spoelen.

Ik heb nog loden drinkwaterleidingen. Is dat een probleem

Als u nog loden leidingen heeft, dan kunt u die het beste laten vervangen. Tot dat gebeurd is, kunt u beter flessenwater drinken. Kijk voor meer informatie over loden waterleidingen op de website van Oasen of Dunea.

Wist u dat…

in de leidingen van een nieuwbouwhuis in de eerste maanden te veel lood in het drinkwater kan zitten? Dit komt niet door de leidingen, want die zijn van koper of PVC. Het komt door de nieuwe kranen en de verbindingen/koppelingen in de waterleidingen. Hier kan in het begin nog lood vanaf komen.

Vragen

  1. Heeft u nog vragen over lood en gezondheid? Neem dan contact op met de GGD, team Medische Milieukunde, door een mail te sturen naar mmk@ggdhm.nl
  2. Heeft u vragen over lood in de bodem? Neem dan contact op met de Omgevingsdienst Midden-Holland door een mail te sturen naar: info@odmh.nl of bel met: (088) 5450 000
  3. Heeft u vragen over loden drinkwaterleidingen? Kijk dan op: www.oasen.nl of www.dunea.nl

Op de website van de Provincie Zuid-Holland, www.zuid-holland.nl onderwerpen vindt u naast algemene informatie over lood, ook een informatiebrochure (pdf, 270 kB) en uitgebreidere rapporten.